Biografia

Karol Wojtyła urodził się 18 maja 1920 r. w Wadowicach. Od śmierci matki w 1929 wychowuje go ojciec - emerytowany oficer, "dżentelmen starej daty". Karol, nazywany Lolkiem, jest najlepszym uczniem w mieście, sportowcem i aktorem amatorem. Po przenosinach do Krakowa rozpoczyna studia na polonistyce na Uniwersytecie Jagiellońskim; przerywa je wybuch wojny. Jest aktorem tajnego Teatru Rapsodycznego, pracuje jako robotnik w kamieniołomie i fabryce chemicznej. W latach 1942-45 jako seminarzysta uczestniczy w tajnych kompletach Wydziału Teologicznego UJ. 1 listopada 1946 r. otrzymuje święcenia kapłańskie od arcybiskupa Adama Sapiehy.

Studiuje teologię w Rzymie, a po powrocie do kraju zostaje wikariuszem w Niegowici i w Krakowie, potem prefektem i duszpasterzem akademickim. W 1948 r. otrzymuje stopień doktora, w 1953 habilituje się. W 1954 r., po zlikwidowaniu Wydziału Teologicznego UJ, rozpoczyna wykłady z etyki filozoficznej na KUL-u. Dużo publikuje. Debiutuje w 1949 r. na łamach ,,Tygodnika Powszechnego" tekstem o francuskich księżach-robotnikach. Publikuje m.in. Miłość i odpowiedzialność, Osobę i czyn, dramaty Brat naszego Boga, Przed sklepem jubilera, a także wiersze - pod pseudonimem Andrzej Jawień, gdyż kardynał Sapieha uznał, że księdzu nie przystoi pisać wierszy pod swoim nazwiskiem.

W 1958 r. Karol Wojtyła zostaje krakowskim biskupem pomocniczym, a w 1964 - arcybiskupem. Uczestniczy w soborze watykańskim II (1962-65). W 1967 r. otrzymuje nominację kardynalską, ale nadal zachowuje się niekonwencjonalnie: jeździ na nartach, pływa kajakiem, wakacje spędza ze świeckimi. W drugiej połowie lat 70. zbliża się do środowisk opozycyjnych.

We wrześniu 1978 r. umiera Jan Paweł I. 16 października 1978 r. Karol Wojtyła zostaje wybrany na papieża (po raz pierwszy od 456 lat nie zostaje nim Włoch), przybiera imię Jan Paweł II i wbrew zwyczajowi przemawia do tłumu na placu św. Piotra "w naszym języku włoskim". Podczas inauguracji pontyfikatu wygłasza przesłanie: "Nie lękajcie się! Otwórzcie drzwi Chrystusowi!".

W marcu 1979 r. Jan Paweł II ogłasza Redemptor hominis (o Chrystusie - Odkupicielu człowieka), pierwszą w dziejach encyklikę poświęconą chrześcijańskiej antropologii.

W czerwcu tego roku odbywa pierwszą podróż do Polski, gdzie - jak pisze George Weigel w Świadku nadziei - "wywołuje rewolucję świadomości, która ostatecznie bez użycia przemocy powoduje upadek imperium sowieckiego w środkowowschodniej Europie".

13 maja 1981 r. Papież zostaje postrzelony przez tureckiego zamachowca Mehmeta Ali Agcę - niemal cudem unika śmierci, co później komentuje słowami: "Czyjaś ręka strzelała, ale Inna Ręka prowadziła kulę". W 1983 r. Papież odwiedza zamachowca w więzieniu.

W sierpniu 1985 r. Jan Paweł II przemawia do 80 tys. młodych muzułmanów w Casablance, w kwietniu 1986 jako pierwszy w historii zwierzchnik Kościoła rzymskokatolickiego odwiedza synagogę w Rzymie. Z jego inicjatywy w Asyżu odbywa się w 1986 r. Światowy Dzień Modlitw o Pokój, w którym uczestniczą przedstawiciele niemal wszystkich religii świata. Papież próbuje zbliżyć też do siebie chrześcijan różnych wyznań - ogłasza list z okazji 500. rocznicy urodzin Marcina Lutra (1983), spotyka się z patriarchą Konstatynopola, składa wizytę w katedrze Canterbury i w rzymskim zborze ewangelickim.

W 1991 r. Papież apeluje o pokój w Zatoce Perskiej, a potem na Bałkanach. Przemawiając w 1995 r. w siedzibie ONZ, broni uniwersalności praw człowieka i wzywa Narody Zjednoczone, by podjęły "ryzyko solidarności, a tym samym ryzyko pokoju".

W 1994 ukazuje się książka Przekroczyć próg nadziei, światowy bestseller przetłumaczony na 40 języków. W 1998 r. powstaje trzynasta encyklika Jana Pawła II - Fides et ratio (Wiara i rozum).

W latach 1997-99 Papież odbywa kolejne historyczne pielgrzymki - do Sarajewa, na Kubę i do Rumunii, gdzie spotyka się z patriarchą Teoktystem. Podczas Wielkiego Jubileuszu Roku 2000 Papież dokonuje rachunku sumienia Kościoła i prosi Boga o wybaczenie jego win; odbywa też podróż do Ziemi Świętej - Jordanii, Betlejem, Jerozolimy (historyczna wizyta w Instytucie Pamięci Narodowej Yad Vashem i modlitwa przy Ścianie Płaczu). Rok 2001 przynosi kolejną ważną wizytę - do Grecji i Syrii, a także na Ukrainę. Ważnym wydarzeniem roku 2002 były dla Papieża niewątpliwie XVII Światowe Dni Młodzieży oraz późniejsze pielgrzymki do Gwatemali i Meksyku.

Twórczość literacka

14 marca 2005 roku odbyła się premiera najnowszej książki papieża "Pamięć i tożsamość". Poprzednie książki Jana Pawła II okazywały się być bestsellerami. W 2004 roku ukazał się tom "Wstańcie! Chodźmy!" - książka o powołaniu kapłańskim. Jest to dalszy ciąg "Daru i Tajemnicy" książki wydanej w 1996 r. z okazji jubileuszu 50-lecia święceń kapłańskich Jana Pawła II. Tę autobiograficzną książkę papież napisał w 1996 roku podczas wakacji w Dolomitach. Została ona podzielona na dwie części. W pierwszej, ściśle autobiograficznej, papież opowiada o swojej młodości i źródłach decyzji dotyczącej wyboru stanu duchownego. Poemat mistyczny Jana Pawła II "Tryptyk Rzymski" (2003) uważany jest przez wielu za syntezę dotychczasowej twórczości literackiej Karola Wojtyły. Utwór w religijnej perspektywie rozpatruje kwestie życia i śmierci, inspirowany jest osobistymi doświadczeniami Jana Pawła II. W 2002 roku ukazała się "Autobiografia" papieża, w której Jan Paweł II opowiada o swoim życiu. Karol Wojtyła z chwilą wyboru na Stolicę Piotrową zaprzestał właściwie pisania dzieł literackich. Jednak zupełnie wyjątkowy charakter miały rozmowy z papieżem, opublikowane przez kilku autorów. Najpopularniejszą taką "książką papieża" jest tom wspomnień "Przekroczyć próg nadziei", w której Jan Paweł II odpowiada na pytania Vittorio Massoriego. Większość swoich utworów Karol Wojtyła pisał pod pseudonimem Andrzej Jawień. Jak pisał krytyk literacki Wojciech Natanson, w polskim piśmiennictwie pojawił się w trzydziestym roku życia jako "gotowy poeta", który wie, czego chce od literatury, ma własny język artystyczny oraz własne sprawy do rozstrzygnięcia. Rozpoczął od dużych form, m.in. w latach 1950-52 ogłosił trzy poematy na łamach "Tygodnika Powszechnego". W 1946 roku wydrukowana została "Pieśń o Bogu ukrytym", w 1975 roku "Rozważania o śmierci", a w 1979 roku - poemat "Myśląc ojczyzna". Z pięciu napisanych przez Karola Wojtyłę sztuk jedna zaginęła. Poświęcona ona była tematyce Starego Testamentu, która zawsze była bliska przyszłemu papieżowi. Potwierdzeniem tego są dwie sztuki napisane w 1940 roku pod wpływem doświadczeń z września 1939 roku: "Hiob" oraz "Jeremiasz". Pięć czy nawet sześć lat (według różnych informacji) poświęcił Karol Wojtyła na napisanie następnej sztuki pt. "Brat naszego Boga" (1944-1950). Jej bohaterem jest Brat Albert Chmielowski - późniejszy święty, kanonizowany przez samego Jana Pawła II. Dziesięć lat później (w 1960 roku) Karol Wojtyła napisał swoją najbardziej znaną i często wystawianą sztukę "Przed sklepem jubilera". Wykorzystał w niej liczne doświadczenia własne: kapłańskie, pedagogiczne, psychologiczne. "Przed sklepem jubilera" to utwór poświęcony problemom miłości małżeńskiej.